در کنار همه خوبی‌های دسترسی به اینترنت شما به عنوان یک والد باید معایب آن را هم در نظر بگیرید. اگرچه کنترل و نظارت همه جانبه بر فعالیت‌های مجازی فرزندتان عملاً غیرممکن و حتی نادرست است اما این ایده‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا فرزندتان را از جنبه‌های ترسناک و خطرناک آن دور نگه دارید.‏

آنچه والدین باید درباره‌های آزارهای مجازی بدانند

تهدید و اذیت و آزار فقط محدود به درهای بسته یک اتاق نیست. قلدری هم فقط در مدرسه اتفاق نمی‌افتد خشونت و آزارهای سایبری نوع دیگری از آزارها و خشونت‌های رایجی هستند که کودکان و نوجوانان در فضای اینترنت تجربه می‌کنند. آمارهای خودکشی ناشی از آزار و تهدیدهای سایبری کودکان و نوجوانان زنگ خطری برای همه والدینی است که فرزندانشان به راحتی به اینترنت دسترسی دارند.

آزار و خشونت سایبری چیست؟

آزار و خشونت سایبری هر نوع ایجاد ترس، تهدید و آزاری است که می‌تواند به شکل‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی اتفاق بیفتد. دسترسی به اینترنت می‌تواند این امکان ناخوشایند را برای فرزندتان ایجاد کند که مثل هزاران هزار فرد دیگر در جهان در معرض مفاهیم و محتوای خطرناک در فضای مجازی قرار بگیرد. یک عکس، پیام یا یک فیلم می‌تواند عمدی یا غیر عمدی دستکاری شود و یا اصلاً به همان ترتیبی که هست اما با هدف خاصی در یک صفحه مجازی منتشر شود و هزاران نفر به آن دسترسی پیدا کنند.

گاهی افراد خودشان این کار را می‌کنند و گاهی دیگران از آن به عنوان یک ابزار تهدید استفاده می‌کنند.‏

انتشار و دست‌به دست شدن یک تصویر، ویدئو و یا پیام اغلب به دلایلی فکر نشده اتفاق می‌افتد. یک نفر فکر می‌کند یک فیلم یا تصویر خنده‌دار است و بی‌توجه به عواقب و نتایج، به راحتی آن را در اختیار دیگران قرار می‌دهد. در موارد دیگر اما دقیقاً با قصد تخریب و تهدید یک فرد آن را منتشر می‌کنند.‏

از شما چه کاری برمی‌آید؟

اولین نکته‌ای که به عنوان یک والد باید بدانید این است که همیشه این احتمال را بدهید که فرزندتان در معرض چنین آزارهایی قرار بگیرد. شما نمی‌توانید پیش‌فرض‌تان را بر این بگذارید که «این از آن بچه‌ها نیست». در اینجا باید از خودتان بپرسید منظورتان از «این بچه‌ها» چیست؟ هر کودک یا نوجوانی می‌تواند اشتباه کند و یا در معرض یک خطر جدی ناخواسته قرار بگیرد. فرزند شما هم می‌تواند یک تصویر نامناسب از خودش در یک شبکه اجتماعی قرار بدهد یا هزاران فیلم و تصویر و محتوای نامناسب را بخواند.

در شبکه‌های اجتماعی همه می‌توانند گروه خودشان را پیدا کنند و به آنها نزدیک شوند اما این افراد واقعاً دست‌چین شده نیستند. اهداف و انگیزه‌های آدم‌ها با هم متفاوت است و همین باعث می‌شود که خشونت در این محیط شدیدتر اتفاق بیفتد.‏

برای حفظ فرزندتان در برابر خشونت‌های سایبری شما نیاز به یک ارتباط صمیمی با او دارید. در مورد این موضوع با فرزندتان گفتگو کنید و او را با جنبه‌های خطرناک دسترسی آزاد به هر محتوایی آشنا کنید. فرزند شما هم می‌تواند خودش سوژه آزار سایبری باشد و هم می‌تواند دیگران را به دلایل مختلف سوژه این کار کند.

کودکان درک درستی از تهدید، خشونت و حتی چیزهای خنده‌دار ندارند. آنها ممکن است با هدف خندیدن یک نفر دیگران را مورد آزار قرار بدهند. این وظیفه شماست که او را متوجه تأثیرات مخرب رفتارش بکنید.‏ انتظارات‌تان را واضح و مشخص بیان کنید مثلاً: «من از تو انتظار دارم که اگر دوستانت دیگران را تحقیر کردند، اگر یک نفر را در یک شبکه اجتماعی دست انداختند، اگر به کسی فحش دادند، اگر فیلم خصوصی دیگران را پخش کردند و یا هر کار آزاردهنده دیگری انجام دادند تو به آن بی‌توجه باشی و شریک جرم آنها نباشی. من از تو انتظار دارم که اگر چیزی به دیگران می‌گویی در انتخاب کلماتت بیشتر دقت کنی، هر چیزی را در مورد خودت نگویی، هر کاری را نکنی، هر عکسی را منتشر نکنی تا در معرض آسیب‌های دیگران قرار نگیری. آنها مسلماً با تو هم به همان اندازه بد رفتار خواهند کرد بنابراین تو خودت را در این موقعیت‌ها قرار نده.»

متأسفانه خشونت‌های سایبری فقط مخصوص کودکان نیستند. هر فرد بزرگسالی می‌تواند هدف یک حمله خشونت‌بار سایبری قرار بگیرد یا دیگران را مورد هدف قرار بدهد. اگر نمی‌خواهید فرزندتان در چنین موقعیتی قرار بگیرید نباید یک ترویج‌دهنده باشید. این به معنای آن است که شما هم فیلم‌های خصوصی دیگران را که در اینترنت فاش شده است را تماشا نکنید و یا تلاش نکنید به پیام‌های دیگران دسترسی پیدا کنید. شما هم باید یاد بگیرید که آزار،تهدید و شوخی با هویت دیگران خنده‌دار نیست.‏

تکنولوژی را نادیده نگیرید

کمتر پدر و مادری است که امروزه به اهمیت تکنولوژی پی نبرده باشد با این حال ممکن است شما به عنوان یک نسل قبلی، کارایی همه چیز را آن طور که فرزندتان می‌فهمد، درک نکنید. اینکه شما چیزی را بلد نیستید یا نمی‌فهمید توجیهی برای نادیده گرفتن یا انکار آن نیست. شما ممکن است کار با اسنپ چت را بلد نباشید اما نباید از آن غافل شوید. واقعاً لازم است که بخاطر درک بهتری از شرایط زندگی در دنیای اینترنت، تلاش کنید آن را بفهمید و چیزهای بیشتری بیاموزید. خودتان را دور نگه ندارید و نسبت به این موارد بی‌علاقه و بی‌انگیزه نباشید. سعی کنید از چیزهای بیشتری سردربیاورید و به این ترتیب ارتباط بهتری با فرزندتان ایجاد کنید.

اگر یک آزار سایبری اتفاق افتاده است

اگر فرزندتان یک خشونت و آزار سایبری را تجربه کرده است شما باید فوراً دست به کار شوید. در این شرایط او بسیار وحشت‌زده، نگران و افسرده است. چه راه‌حلی برای دفع این نوع آزار وجود داشته باشد یا نه این وظیفه شماست که از فرزندتان در برابر عوارض آن حمایت کنید.‏ البته بسیاری از کودکان درباره تجربه خشونت خود با والدین حرفی نمی‌زنند زیرا آنها همیشه نگران واکنش‌های شدید والدین هستند. همه چیز بستگی به نوع ارتباط شما با او دارد. در هر صورت، شما باید در برابر هر اتفاقی که افتاده ‌است خونسرد و آرام باشید.

تهدید دیگران، تهدید بیشتر فرزندتان و تلاش برای پیدا کردن مقصر در این شرایط کمکی به بهبود وضعیت نمی‌کند و بسیار آسیب زننده است. بدون قضاوت فقط سعی کنید به فرزندتان اطمینان خاطر بدهید که او در سایه امنیت شما قرار دارد و این شرایط تغییر خواهد کرد. شاید لازم باشد کودک را برای مدتی از دیگران دور نگه دارید، مدرسه را عوض کنید و یا روابط‌ش را تغییر بدهید.

اگر آزار سایبری یک خشونت جدی بوده است که همه زندگی کودک را در معرض تهدید قرار داده است و اگر کودک شما دچار ترس و اضطراب شدید و غیر قابل کنترل شده است برای عملکرد و واکنش مناسب شما نیاز به دریافت مشاوره و کمک‌های تخصصی‌تری دارید. در شرایطی که کودک وحشت زده، افسرده و مضطرب است حتماً به روانپزشک مراجعه کنید.‏

شما هرگز نمی‌توانید نظارت همه جانبه‌ای بر زندگی فرزندتان داشته باشید، اما سعی کنید همیشه در دسترس باشید، فرصت گفتگو فراهم کنید و خودتان را درگیر زندگی فرزندتان کنید. او را با افکار و عقایدتان نترسانید و فرصتی فراهم کنید تا او در هر شرایطی راه ارتباط با شما را باز ببیند. هیچ چیز مضرتر از این نیست که فرزندتان این راه را بسته بداند و شما را تجربه‌های دردناکش بی‌خبر بگذارد.‏